Okul Öncesi Öğretmenlerinin Dijital Okuryazarlık Düzeyleri ile Dijital Vatandaşlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.64782/istlj2246207251Anahtar Kelimeler:
Dijital okuryazar- öğretmen- okulöncesi- vatandaşÖz
Bu araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri ile dijital vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişki düzeyi araştırılmıştır. İlişkisel tarama modelinde yapılan bu araştırmada kolay ulaşılabilir örneklem seçimiyle 2023-2024 eğitim yılında Denizli il merkezinde bağlı resmi okullarda okul öncesi öğretmeni olarak çalışan 282 öğretmene ulaşılarak veri toplanmıştır. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri hem maddeler hem de alt boyutlarda genel olarak yüksek düzeyde iken alt boyutlarda profesyonel üretim boyutunda orta düzeyde olarak tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin dijital vatandaşlık düzeylerinin maddelere göre katılımın farklılık gösterdiği görülürken alt boyutlarda internette politik aktivizm ve ağ etkenliği boyutlarında orta düzeyde, yerel/küresel farkındalık ve eleştirel bakış açısı boyutlarıyla genel dijital vatandaşlık düzeyinin yüksek ve teknik beceriler boyutunda çok yüksek düzeyde olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri eğitim düzeyi ve medeni duruma göre anlamlı farklılık göstermez iken cinsiyet, yaş, kıdem, sınıfındaki öğrenci sayısı, dijital okuryazarlık düzeyi, dijital vatandaşlık düzeyi, dijital platformları takip durumu ve web 2.0 araçlarını kullanma durumuna göre ise anlamlı farklılık göstermiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin dijital vatandaşlık düzeylerinin ise cinsiyet, yaş, kıdem, sınıfındaki öğrenci sayısı, eğitim düzeyi, medeni durum, dijital platformları takip durumu ve web 2.0 araçlarını kullanma durumuna göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri ile dijital vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişkinin anlamlı, orta düzeyli ve pozitif yönlü olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri artıkça dijital vatandaşlık düzeylerinin de arttığı ya da okul öncesi öğretmenlerinin dijital okuryazarlık düzeyleri düştükçe dijital vatandaşlık düzeylerinin de düştüğü söylenebilmektedir. Araştırma sonucunda konu ile ilgili olabilecek yeni araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
İndirmeler
Referanslar
Akduman, G., Karahan, G. (2023). “Dijital Çağın Öğrencileri Dijital Vatandaşlar Mı?”. FSM Mesleki Bilimler Dergisi, 1(1), 92-111.
Aksoy, N. C., Karabay, E., Aksoy, E. (2021). Sınıf Öğretmenlerinin Dijital Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi”, Selçuk İletişim Dergisi, 14(2): 859-894, doi: 10.18094/ JOSC.871290
Arcagök, S. (2020). “Öğretmenlerin dijital vatandaşlığa yönelik algılarının incelenmesi”. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 534-556
Aşıcı, M. (2009). “Kişisel ve sosyal bir değer olarak okuryazarlık”. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(17), 9-26.
Ata, R. ve Yıldırım, K. (2019). “Exploring Turkish pre-service teachers’ perceptions and views of digital literacy”. Education Sciences, 9(1), 1-16.
Ata, S. (2022). Dijital Okuryazarlık. G. Karaoğlu, Eğtim Teknolojileri Açısından Dijital Okuryazarlık içinde (ss.59-77). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
Atalay, G. E. (2019). “Sanal dünyanin görgü kurallari: Netiket”. Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 1(2), 29-47.
Aydoğdu, Ö. U. (2022). Ortaokul öğrencilerinin dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
Belshaw, D. (2014). The Essential Elements of Digital Literacies. https://www.slideshare.net/dajbelshaw/the.essential-elements-of-digital-literacies asresinden erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş. ve Kılıç Çakmak, E. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri, (Geliştirilmiş 12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Engür, M., Gürgen, O., Demiray , E., Unutmaz, V. (2023). “Antrenörlerde Dijital Vatandaşlık ile Dijital Okuryazarlık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6, (1), 641-654
Erdem, C., Koçyiğit, M. (2019). “Exploring Undergraduates’ Digital Citizenship Levels: Adaptation of the Digital Citizenship Scale to Turkish”, Malaysian Online Journal of Educational Technology, 7 (3), 22-38, http://dx.doi.org/10.17220/mojet.2019.03.003
Fernández-Prados, J. S., Lozano-Díaz, A., & Ainz-Galende, A. (2021). Measuring Digital Citizenship: A Comparative Analysis. Informatics, 8(1), 18. https://doi.org/10.3390/informatics8010018
Görmez, E. (2016). “Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık ve alt boyutları hakkındaki görüşleri (bir durum çalışması)”. TURKISH STUDIES - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 11(21), 125-144.
Jenkins, H. (2009). Confronting the Challenges of Participatory Culture. Cambridge: The MIT Press.
Karasar, N. (2016), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları, Ankara
Kaya, A. ve Kaya, B. (2014). “Teacher candidates’ perceptions of digital citizenship [Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algısı]”. Journal Of Human Sciences, 11(2).
Kaya, A., Balay, R., Göçen, A.(2012). “Öğretmenlerin alternatif ölçme ve değerlendirme tekniklerine ilişkin bilme, uygulama ve eğitim ihtiyacı düzeyleri”. International Journal of Human Sciences, 9(2), 1303-5134.
Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, KTÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi ABD, Trabzon.
Kotanlı Kızıloğlu, Ş. (2022). Dijital Çağ. Z. Biricik, Dijital Çağın Emek Biçimi: Dijital Emek içinde (ss.37-61). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
MEB (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Onursoy, S. (2018). “Üniversite gençliğinin dijital okuryazarlık düzeyleri: Anadolu üniversitesi öğrencileri üzerine bir çalışma”. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 989-1013.
Önal, İ (2010). “Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi.” Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121.
Payne, J. L. (2016). A case study of teachıng digital citizenship in fifth grade. Policy and Technology Studies in the Graduate School of the University of Alabama.
Peker Ünal, D. (2017). “Digital Citizenship Elements in A Curriculum and Secondary School Students’ States of Having Digital Citizenship Elements”. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5, 180-195.
Ribble, M. (2011). “The Nine Elements of Digital Citizenship.” October 2011 150 pp. 8½ x 11 Product code: DIGCI2 978-1-56484-301-2.
Ribble, M. (2015). Digital Citizenship in Schools: Nine Elements All Students Should Know. Washington DC: International Society for Technology in Education.
Sağıroğlu, Ş., Bülbül, H. İ., Kılıç. A. ve Küçükali, M. (2020). Dıjital okuryazarlık: Araçlar, metodolojiler, uygulamalar ve öneriler. Nobel Akademik Yayıncılık.
Şimsek, E., & Şimsek, A. (2013). “New literacies for digital citizenship”. Contemporary educational technology, 4(2), 126-137.
Tabachnik, B. G., Fidell, L.S. (2013). “Using multivariate statistics (6e éd.)”. Boston, É.-U. U.: Pearson
TÜBİSAD, (2022). Dijital Vatandaş Olmanın Kuralları. 1 Ekim 2022 tarihinde https://www.tubisad.org.tr/tr/guncel/detay/Dijital-Vatandas-OlmaninKurallari/34/1395/0 sayfasından erişilmiştir.
UNESCO (2017). “Information and communication technology in education.” A curriculum for schools and programme of teacher development. Retrieved: August 8, 2023, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000247912
Vajen, B., Kenner, S., & Reichert, F. (2023). Digital citizenship education–Teachers’ perspectives and practices in Germany and Hong Kong”. Teaching and Teacher Education, 122, 103972.
Yalçın, N. (2022). Okul müdürlerinin teknoloji liderliği yeterliliklerinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Projesi, Pamukkale Üniversite Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli
İndir
Yayınlanmış
Sayı
Bölüm
Kategoriler
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Uluslararası Öğrenen Toplum Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Nasıl Atıf Yapılır
